Uber và chiến lược “tranh cử” tại Việt Nam

Sau hơn 4 tháng có mặt tại Việt Nam, dù nhận được nhiều đánh giá tích cực từ người sử dụng về dịch vụ và giá cước, Uber không nhận được nhiều ủng hộ từ các cơ quan chức năng, đặc biệt dịch vụ này vấp phải sự phản ứng quyết liệt từ Hiệp hội Taxi TP.HCM.

Bên cạnh đó Uber cũng bắt đầu đối mặt với một số vấn đề pháp lý gây tranh cãi như tính an toàn, trách nhiệm nộp thuế, và việc tuân thủ các quy định về vận tải. Một trong số những cáo buộc gần đây nhất là hoạt động trái với Luật Giao thông đường bộ và nghị định kinh doanh vận tải bằng ô tô.

Đây không phải lần đầu tiên Uber gặp phải những thách thức từ phía cơ quan quản lý. Tại Châu Âu, Uber bị cấm tại một số quốc gia trong đó có Đức, Bỉ. Tại Châu Á, các nước như Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines, Malaysia, Indonesia, Singapore… cũng đã có những quy định cấm hoặc quản lý chặt hoạt động của Uber. Ngay tại Mỹ, Uber cũng bị cấm hoạt động tại một số bang.

Với những khó khăn về môi trường pháp lý và sự giận dữ ngày càng tăng từ các nghiệp đoàn taxi, liệu Uber có chấm dứt hoạt động tại các quốc gia này? Câu trả lời dĩ nhiên là không!

Làm trước, thưa sau

Từ năm 2009 đến nay, Uber đã có mặt tại 232 thành phố của 50 quốc gia. Tại Châu Á, Uber cũng mở rộng hoạt động tại 40 thành phố. Lãnh đạo Uber kỳ vọng trong 3 năm tới, hơn một nửa doanh thu sẽ đến từ các quốc gia ngoài nước Mỹ và chủ yếu là các thành phố đông dân khu vực Châu Á nơi có mật độ sử dụng smartphone cao và mức tăng trưởng rất nhanh.

Cách tiếp cận thường thấy của Uber tại các quốc gia trên thế giới đó là “làm trước, thưa sau”. Uber thường tổ chức hoạt động kinh doanh tại các thành phố trước khi làm việc với các cơ quan chức năng về các khía cạnh pháp lý của dịch vụ này. Tuy nhiên Uber hiểu rất rõ mô hình kinh doanh của họ không thể cạnh tranh với các đối thủ mà không quan tâm đến các vấn đề chính sách.

Cuối tháng 9 vừa qua, David Plouffe, nguyên cố vấn của tổng thống Barack Obama, đã đầu quân cho Uber với vai trò Phó Chủ tịch Cao cấp về Chính sách và Chiến lược. David từng được biết đến là kiến trúc sư trưởng của chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ giúp ông Obama đắc cử năm 2008. Tại Uber, David sẽ phụ trách các hoạt động chiến lược, phát triển thương hiệu và truyền thông.

Trả lời phỏng vấn trên tờ New York Times gần đây, vị tân Phó Chủ tịch này cho biết sẽ thực hiện các hoạt động đối ngoại và truyền thông của Uber tương tự như các hoạt động tranh cử chính trị. Trước đó David đã rất thành công trong việc tổ chức các hoạt động tranh cử sử dụng mạng xã hội, tập hợp quần chúng, và vận động chính sách. Trong cuộc “tranh cử” lần này, “ứng cử viên” Uber sẽ chạy đua với các nhà làm luật và các doanh nghiệp taxi.

Một cây làm chẳng nên non

Một trong những lợi thế hiện nay của Uber đó là có được sự ủng hộ và tin dùng của rất nhiều khách hàng chỉ trong một thời gian ngắn. Cộng với “tôn chỉ” là “thúc đẩy hệ thống giao thông thành phố ngày càng phát triển bằng cách gia tăng tính an toàn, hiệu quả và làm giảm thiểu ùn tắc giao thông”, Uber chắc chắn sẽ tập hợp được sự ủng hộ của hàng chục nghìn, thậm chí hàng trăm nghìn khách hàng.

Có thể nói đây sẽ là một sức ép lớn đối với các nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách trong việc cân nhắc điều chỉnh hoặc thay đổi các chính sách về vận tải đã được ban hành từ nhiều năm.

Thực tế cho thấy ngày 1/12, tức là chỉ vài ngày sau khi các cơ quan chức năng TP.HCM đột xuất kiểm tra và xử phạt một số tài xế Uber tại trung tâm thành phố, Uber đã gửi email kêu gọi sự ủng hộ của người sử dụng “cùng hướng tới điều tích cực” với “thông điệp” #toichonuber, đồng thời khuyến khích người dùng chia sẻ ý kiến của mình trên các trang mạng xã hội. Câu chuyện của Uber sau đó đã lan rộng thu hút sự chú ý của hầu hết giới báo chí và thậm chí của cả những người thậm chí chưa sử dụng Uber.

Cách đây 2 ngày chính Bộ trưởng Bộ Giao thông – Vận tải (GTVT) Đinh La Thăng đã có chỉ đạo Bộ cần nghiên cứu hợp pháp hóa dịch vụ Uber. Ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia cũng cho rằng các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ hỗ trợ vận tải như Uber có thể đăng ký kinh doanh và hoạt động tại Việt Nam.

Đại diện Tổng cục Thuế trong phát biểu ngày 3/12 cho biết đã nhận được kiến nghị từ Bộ GTVT và đang nghiên cứu đề xuất phương án quản lý thuế dịch vụ taxi Uber. Đây rõ ràng là những tín hiệu tích cực đối với hoạt động của Uber tại Việt Nam.

Có người đã nói, nếu muốn đập đi cái cũ thì đừng nên đương đầu với nó mà phải xây một cái mới và chứng minh cái cũ đã lỗi thời. Hãy chờ xem liệu Uber có thể làm nên chuyện tại Việt Nam!

* Bài được đăng trên VietnamNet ngày 8/12 http://vietnamnet.vn/vn/kinh-te/210454/cuoc-lan-chiem-cua-taxi-uber–roi-chang-ai-can-noi-.html