Khi đối mặt với sự khiêu khích từ bên ngoài, liệu chính phủ với quyền kiểm soát truyền thông trong nước có phản ứng bằng cách tuyên truyền những thông tin hiếu chiến nhằm kích động tinh thần dân tộc?
Để trả lời câu hỏi này, Bùi Trang Nhung, nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Khoa học chính trị, Đại học Princeton, Hoa Kỳ đã thực hiện một nghiên cứu phân tích chiến lược tuyên truyền của Việt Nam trong cuộc khủng hoảng giàn khoan dầu khí Hải Dương 981 với Trung Quốc năm 2014 như một trường hợp điển hình.
Trên cơ sở phân tích 570 mẩu tin trên báo chí Việt Nam, tác giả cho rằng Việt Nam đã áp dụng một phương pháp tiếp cận dung hòa, bao gồm cả những lời lẽ cứng rắn khi chỉ trích các hành động của Trung Quốc, nhưng cũng tránh cường điệu quá mức chủ nghĩa dân tộc. Thay vì trầm trọng hóa các quan điểm chống Trung Quốc một cách công khai, chính phủ đã cố gắng chuyển hướng sự tức giận và thù địch thành tinh thần ủng hộ chính phủ – một hình thức tích cực hơn.
Các phương tiện truyền thông nhấn mạnh sự cần thiết của tinh thần đoàn kết toàn dân, động viên lực lượng chấp pháp trên biển thực thi nhiệm vụ, trợ giúp cho các ngư dân bị ảnh hưởng, và hơn cả, là tạo nên sự tin tưởng của người dân vào khả năng giải quyết tình hình của chính phủ. Những bất đồng trong lịch sử giữa Trung Quốc và Việt Nam được tránh làm nổi bâṭ trong quá trình này.
Báo cáo “Quản lý chủ nghĩa bài Trung ở Việt Nam: Minh chứng từ truyền thông trong cuộc khủng hoảng giàn khoan năm 2014” đã phần nào làm sáng tỏ chính sách truyền thông đối nội và đối ngoại của Việt Nam. Trong khi các nhà lãnh đạo buộc phải đối phó quyết liệt với sự khiêu khích từ bên ngoài, họ cố gắng chế ngự quan điểm bài Trung vì sự ổn định trong nước.
Năm chiến lược tuyên truyền được tác giả phân tích trong báo cáo này gồm:
- Biểu thị sự phản đối bằng cách lặp lại lời nói của các quan chức chính phủ và các nhóm xã hội.
- Đưa tin tăng cường về các cuộc biểu tình ôn hòa chống Trung Quốc xuất hiện ở nhiều nơi.
- Báo cáo thường xuyên từ khu vực xung đột.
- Nhấn mạnh các nỗ lực cứu trợ của chính phủ và các biện pháp xây dựng sự đoàn kết.
- Mượn các đánh giá tiêu cực về Trung Quốc từ các nhà quan sát nước ngoài.
Cá nhân tôi thấy đây là một báo cáo khá thú vị cung cấp cho độc giả một cái nhìn khác về hoạt động tuyền truyền đối nội và đối ngoại của chính phủ Việt Nam. Bạn có thể tải bản báo cáo này từ website của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) tại đây hoặc truy cập bản báo cáo gốc bằng Tiếng Anh tại đây.
Nguồn ảnh: Báo Người Lao Động.
